ازنا

ازنا

وسعت          : 1788 کیلومتر مربع

طول شرقی  : 15 دقیقه و 48 درجه

عرض شمالی: 51 دقیقه و 33 درجه

جمعیت         : 72583 نفر

آب و هوا       : سرد کوهستانی

مناظر طبیعی: دریاچه گهر، آبشار بیشه، کمندان

اقتصاد          : کشاورزی، دامداری، صنعت

رودخانه        : کمندان، دره تخت

ارتفاعات       : اشترانکوه، بلال

اهمیت         : عبور راه آهن سراسری

ازنا در شمال شرقی استان لرستان قرار دارد. به روایتی حدود 600 سال قبل ارامنه به این محل مهاجرت نموده و بنای شهر ازنا را نهاده که بعدها مسلمانها نیز به آنها پیوستند  وجهه تسمیه این شهر به سبب جابجایی و احداث مجدد شهر بوده که به دلیلی مکان قبلی غیر قابل سکونت شده است. ازنا به معنی از نو ایجاد شده است. علت توسعه شهر ازنا احداث تاسیسات شرکت نفت در سال 1312 هجری و خط آهن در سال 1316 هجری میباشد. بنابراین خطوط راه آهن نقش موثری در توسعه و پیشرفت ازنا داشته است.

کوهدشت

کوهدشت

وسعت          : 3904 کیلومتر مربع

طول شرقی  : 36 دقیقه و 47 درجه

عرض شمالی: 32 دقیقه و 33 درجه

جمعیت         : 188964 نفر

آب و هوا       : معتدل کوهستانی

مناظر طبیعی: دره شیرز، چشمه های آب گرم گرخوشاب

اقتصاد           : کشاورزی، صنعت و دامداری

رودخانه         : سیمره

ارتفاعات         : هنجس، چنگری، سرسورن، کژنه، گردله، سرخدم

اهمیت           : تاریخی (نقوش صخره ای پیش از تاریخ، آثار مفرغی، آثارمتنوع تاریخی)، کشاورزی

آثار تاریخی    : نقوش صخره ای (هومیان، میرملاس، دوشه)، محوطه های سرخ دم لری و لکی، پل سی پله، میل گچی خسرو آباد، قلعه کوهزاد

کوهدشت در قسمت غربی استان لرستان و در میان دشت پهناور و حاصلخیز کوهدشت و در بین کوههای چنگری، سرخ دم، گردله، سرسورن و کژنه محصور شده است. لفظ کوهدشت در بعضی کتب "کورشت" و یا "کودشت" آمده است. حمدالله مستوفی در نزهه القلوب مینویسد: "کورشت شهری بزرگ بوده، اکنون خراب است." به استناد مطالعات پژوهشگران منطقه کوهدشت از قدیمی ترین سکونتگاههای بشری است. نقاشیهای صخرهای هومیان 1 و 2 مربوط به 40000 سال پیش و نقوش صخره ای میرملاس و دوشه متعلق به دوران ما قبل تاریخ دلیل براین ادعا است. همچنین وجود سایتهای باستانشناسی مهم چون سرخ دم لری و لکی در این منطقه که به واسطه اشیا مفرغی و مطالعات باستانشناسی دارای اهمیت ویژه نزد باستانشناسان داخلی و خارجی است مزید بر این اهمیت میباشد. با این وجود  ایجاد شهر فعلی کوهدشت به دوره پهلوی (1312 ه. ش.) در پی فرمان رضا خان مبنی بر تخت قاپو کردن عشایر صورت گرفت. در صده های متاخر بیشتر به طرهان و  قوتل معروف بوده است.

دلفان

دلفان

وسعت          : 2700 کیلومتر مربع

طول شرقی  : 58 دقیقه و 48 درجه

عرض شمالی: 4 دقیقه و 34 درجه

جمعیت         : 254806 نفر

آب و هوا       : سرد کوهستانی

مناظرطبیعی: گاماسیاب

اقتصاد          : کشاورزی و دامداری

رودخانه        : تیزاو، بادآور

ارتفاعات        : کوه سرکشتی، مهراب کوه، کوه کل نام، جیازه و بومیری، بزکن، خوپری، دم هر

اهمیت          : تاریخی (اشیا مفرغی)

اقتصاد          : کشاورزی

آثار تاریخی    :مقبره بابابزرگ، پل گرمابه

این شهرستان در شمال استان لرستان قراردارد. درخصوص وجهه تسمیه منطقه به دلفان به جهت وجود طایفه دلفان در این منطقه میباشد. آثار مربوط به دوره نوسنگی در این منطقه یافت میشود. از سایتهای مطالعه شده دوره مذکور تپه عبدالحسین است. به نسبت سایر شهرهای استان، نورآباد بیشتر مورد مطالعه قرار گرفته است که در این میان باید به سایتهای مهمی چون تپه گندمبان، تپه عبدالحسین، و تپه باباجان اشاره نمود. منطقه دلفان به واسطه اشیاء مفرغی دارای اهمیت خاصی است. شایان ذکر است در این شهرستان فرقه ای به نام اهل حق وجود دارد که از فرقه های قدیمی است و دارای عقاید باستانی و اسلامی میباشند.

برگشت

دورود

دورود

وسعت          : 1326 کیلومتر مربع

طول شرقی  : ‍3 دقیقه و 49 درجه

عرض شمالی: 29 دقیقه و 33 درجه

جمعیت          : 142773 نفر

آب و هوا        : سرد کوهستانی

مناظر طبیعی : دره تخت، داریاب

اقتصاد            : کشاورزی، دامداری، صنعت

رودخانه          : سبزه

دورود در قسمت شمال شرقی استان لرستان قرار دارد. در خصوص وجهه تسمیه این شهر چند نظریه وجود دارد. قبلا این شهر بین النهرین نامیده میشد که به جهت قرار گرفتن بین دو  رود میباشد. نام اصلی و اولیه دو رود بنگله بوده سپس به بحرین تبدیل شده است. از زمان تاسیس ایستگاه راه آهن در این محل نام دورود را که فارسی بحرین است برای آن انتخاب نمودند.

پلدختر

پلدختر

وسعت           : 3615 کیلومتر مربع                      

طول شرقی   : 42 دقیقه و 47 درجه

عرض شمالی : 9 دقیقه و 32 درجه

جمعیت          : 76652 نفر

آب و هوا        : گرم و مرطوب

مناظر طبیعی: تالابهای پلدختر (جمجمه، کبود، پیکه، بلمک، سیاه، زردابه، لفانه) و آبشار افرینه

اقتصاد          : کشاورزی، صنعت و دامداری

رودخانه        : کشکان، سیمره

ارتفاعات       : کبیر کوه

اهمیت         : راه ارتباطی جندی شاپور - شاپورخواست

آثار تاریخی  : پل دختر، غارکلماکره، غارکوگان، قلعه نصیر، کاروانسرای میشوند، پل گاومیشان، مقبره بابازید

این شهرستان در جنوب استان لرستان قرار دارد. وجهه تسمیه این شهر به خاطر وجود پلی از دوره تاریخی ساسانی بر روی رودخانه کشکان است که به پل دختر معروف بوده و این نام به شهر مذکور نیز اطلاق گردیده است. بنا بر مطالعات انجام گرفته آثار متعلق به هزاره های چهارم و پنجم پ. م. تا عصر حاضر گزارش شده است. اوج پیشرفت فرهنگی و تمدنی این منطقه مربوط به دوره ایلام نو - هخامنشی و دوره پارت است

الشتر

الشتر

وسعت          : 1212 کیلومتر مربع

طول شرقی  : 27 دقیقه و 49 درجه

عرض شمالی: 32دقیقه و 33 درجه

جمعیت         : 70586 نفر

آب و هوا       : سرد کوهستانی

مناظر طبیعی: سرابهای زیبا (کهمان، امیر، آهنگران)

اقتصاد          : کشاورزی و دامداری

رودخانه        : ولم، کهمان

ارتفاعات       : گرین، خرگوشیناب

اهمیت         : به جهت آب و هوای مناسب دارای اهمیت توریستی و کشاورزی

آثار تاریخی   : قلعه مظفری، پل کاکارضا، امامزاده محمدی، پل هنام

از شهرهای کهن و باستانی استان لرستان الشتر است. این شهر ستان در قسمت شمالی استان لرستان قرار دارد و از آب و هوا و اراضی حاصلخیزی برخوردار است و به علت قرار گرفتن بر سر راه باستانی اهمیت ویژه ای داشته است. در اغلب کتابهای تاریخی و جغرافغیایی بعد از اسلام نام آن به صورتهای لیشتر، لاشتر، الاشتر و اشتر ضبط شده است. حمداله مستوفی آن را جزو  سرزمین کردستان آورده است. کشف سنگهای قبور مربوط به سلسله محلی آل برسق در منطقه الشتر نشانگر نفوذ و استقرار این سلسه در این منطقه است. بیشتر اهمیت این منطقه مربوط به دوره اسلامی است

الیگودرز

الیگودرز

وسعت           : 5680 کیلومتر مربع

طول شرقی   : 42دقیقه و 49 درجه

عرض شمالی: 24دقیقه و 33 درجه

جمعیت         : 133938 نفر

آب و هوا       : سرد کوهستانی

مناظر طبیعی: آبشار آب سفید، ماهیچال، مورزین، دره دایی

اقتصاد          : دامداری، کشاورزی، صنعت

ارتفاعات        : قالی کوه، هرا، کوه سبز، تمندر، دگولی، ورق زیبا

اهمیت          : مناظر طبیعی

الیگودرز در شرق استان لرستان واز نقاط مرتفع وکوهستانی استان محسوب می شود.وجهه تسمیه الیگودرز به روشنی  مشخص نیست لکن احتمال دارد از اسم طایفه ای(الگودرزیا گودرزی) که ا کنون  در محل فعلی شهر مستقر می باشند گرفته شده باشد .این منطقه به گواه مطالعات باستان شناسی آثار هزاره های پنجم وچهارم پ.م مشاهده شده ونیز در هزاره های سوم ،دوم.واول پ.م دارای اهمیت ویژه ای بوده است.شهر فعلی دارای بافتی جدید می باشد.

خرم آباد

 خرم آباد 

 وسعت           : 6223 کیلومتر مربع 

طول شرقی   : 21 دقیقه و 48 درجه

عرض شمالی: 29 دقیقه و 33 درجه

جمعیت          : 462133 نفر

آب و هوا        : معتدل کوهستانی

مناظر طبیعی: آبشارهای زیبا، سرابها، دریاچه کیو، پارکهای جنگلی، آبسرده، بیدهل، گلستان، رباط، زاغه

اقتصاد           : کشاورزی، صنعت، دامداری

رودخانه         : کشکان، رودخانه خرم آباد

ارتفاعات        : مخمل کوه، یافته، سفید کوه، هشتاد پهلو، کوکلا، تاف

اهمیت          : تاریخی (به عنوان راه ارتباطی) / آثار ما قبل تاریخ و تاریخی

آثار تاریخی    : غارهای پیش از تاریخ کنجی، یافنه، پاسنگر، گر ارجنه، قمری، پل شاپوری، قلعه فلک الافلاک، آسیاب گبری، گرداب سنگی،  مناره آجری، مقبره بابا طاهر، سنگ نوشته، پل صفوی، حمام گپ

 

خرم آباد مرکز لرستان باستانی در دره ای باصفا و بر ساحل رودخانه خرم آباد قرار دارد. به زعم بسیاری از محققان زمانی شهر مهم ایلامی خایدالو (هیدالو) برجای آن قرار داشته است. ظاهرا شهر قدیمی شاپورخواست (سابرخواست) در دوره ساسانی و قرون نخستین هجری دارای مسجد جامع و بازارها و ساختمانهای بسیاری بوده و بافاصله کمی در ساحل چپ رودخانه جای داده شده بوده است. هنوز بقایایی از دیوارهای بزرگ و پهن که از سنگ و ملاط به سبک دوره ساسانی است  از محاذی شهر کنونی تا روستای تیر بازار دیده میشود. چنین به نظر میرسد که در اواخر قرن ششم هجری شجاع الدین خورشید موسس خاندان اتابکان لر کوچک شهر کنونی را اساس قرار داده و توسعه بخشیده؛ احتمالا در حمله مغول ویران شده است. حمدالله مستوفی در سال 740 ه. ق. مینویسد: "خرم آباد شهری نیک بوده، اکنون خراب است."

این نخستین بار است که از خرم آباد بدین نام یاد شده است. در اواخر دوره صفوی خرم آباد مقر حکومتی والی لرستان فیلی بوده و به نوشته تاریخ حزین از آبادانی برخوردار، ولی متاسفانه بر اثر هجوم سپاه عثمانی به ویرانی گرایید. در دوران قاجار خرم آباد نسبتا توسعه یافت و قلعه گلستان ارم از قلاع معروف خرم آباد به دستور محمد حسین میرزای دولتشاه مرمت شد.

بارون دوبد یکی از ماموران روسیه تزاری که در سال 1845 از خرم آباد دیدار کرد، آن شهر را دارای بارو 4 مسجد، 8گرمابه و 1محله یهودی نشین توصیف میکند

لرستان شناسی

                                                       استان لرستان

   

 لرستان با وسعتی در حدود 640/26 کیلومترمربع یکی از استان های زیبا و تاریخی است که درجنوب غربی ایران بین46 درجه و 50 دقیقه تا 50 درجه و 1دقیقه طول شرقی و 32 درجه و32 دقیقه تا 34 درجه و 23 دقیقه عرض شمالی قرار دارد

این استان از شمال به استانهای مرکزی و همدان از شزق به استان اصفهان ازجنوب شرقی به چهرمحال وبختیاری ازجنوب به استان خوزستان واز غرب بهاستان کرمانشاه و ایلام محدود است.آب وهوای لرستان بسیار متنوع است .بخشهای شمالی آن دارای آب هوای سرد کوهستانی است و شهرهای الیگودرز -ازنا - دورود - الشتر و نورآباد را شامل می شود.دراین ناحیه زمستانهای سرد و پربرف و تابستانهای معتدل دیده می شود.آب وهوای نواحی جنوبی لرستانکه شهر پلدختردر محدوده آن واقع شده کم ارتفاع کم باران ودارای تابستانهای گرم است. بخشهای مرکزی این استان از قبیل شهرهای خرم آباد و بروجرد.

              

استان لرستان سرزمینی کوهستانی است که در محدوده میانی کوه های زاگرس واقع شده است .مهمترین این کوه ها عبارتند از:اشتران کوه که درشرق لرستان واقع شده وبلندترین قله آن به نام سن بران 4050 متر ارتفاع دارد .کوه گرین در شمال استان واز غرب به شرق کشیده شده است و مرتفغ ترین قسمت آن 3624 متر ارتفاع دارد.سفید کوه با 2931 متر ارتفاع در شمال غربی خرم آباد کشیده شده واز کوه های مهم زاگرس است و کوه هشتاد پهلو که در جنوب خرم آباد واقع شده 2991متر ارتفاع دارد . کوه های ویلو و کمربسته در شرق استان قرار دارند..

  

کوههای زاگرس غالبا از رسوبات آهکی تشکیل شده استو در آن غارهای فراوانی دیده می شود:

غار تمندر وغار بزنوید در اطراف الیگودرز,غارهای سفید کوه در اطراف خرم آباد , غار منو در اطراف دورود وغار دوشه در بالای کوه دوشه در بخش چگنی( در دیواره خود نقاشیهای زیبایی از عصر حجر دارد) وغار سراب سفیذ در حوالی بروجرد از این جمله اند.زیباترین غار استان غار کلمانکره در 15 کیلومتری شمال غربی پلدختر می باشد که بسیار صعب العبور است و آثار ارزشمند تمدن بشری( دوره هخامنشی)درآن یافت می شود .این غار با استالاگمیت و استا لاگتیت های زیبا نگاه هر بیننده ای را به خود جلب می کند

یکی از زیباترین و مهمترین دریاچه های دایمی کوهستان های ایران دریاچه گهر می باشد این دراچه درمرکز منطقه حفاظت شده اشتران کوه در ارتفاع 240۰ متری از سطح دریا پدید آمده است .طول دریاچه گهر حدود 1/5 کیلومتروعرض متوسط آن به 600 متر و عمق آن به 28 متر می رسذ در زمستان بیشتر سطح این دریاچه یخ می بندد وجود درختان ,گیاهان ومناظر زیبا در اطراف دریاچه آن رابه شکل یک پارک طبیعی درآورده استکه مشتاقان زیادی رادر طول سال وبه ویژه در تابستانبه خود جذب می کند. از جمله تفریحات فرحبخش دریاچه,ماهی گیری با قلاب است که با اخذ مجوز از پایگاه محیط زیست مستقر در دریاچه امکان پذیر است.غالب ماهی های دریاچه قزل الای رنگین کمان است.جانوران آبزی و پرندگان مهاجر می باشند.همچنین در شهر خرم آباد تالاب وسیعی با تاسیسات تفریحی و رفاهی به نام دریاچه کیو وجود دارد.

لرستان رود های دایمی زیادی دارد مهمترین رود خانه های این استان عبارتند از:

رودخانه سیمره که پس ازعبور از این استان بانام کرخه وارد خوزستان می شود و یکی از رودخانه های مهم و پر آب ایران می باشد.کشکان رود یکی دیگر از رودهای این استان می باشد که در اطراف خرم آباد جریان دارد و به رود سیمره می پیوندد. رود سزار که با پیوستن رودخانه بختباری نام دز به خود می گیردو بر روی آن سد بزرگ دز احداث شده ,از جمله رودهای مهم است .سرچشمه این رودخانه,مناطق کوهستانی ازنا ,الیگودرزدورود,اشترینان و بروجرد است

به دلیل ویژگی های طبیعی و میزان بارندگی, دراستان لرستان چشمه های فراوانی دیده می شود که بعضی از آنها خاصیت درمانی نیز دارد.مهمترین این چشمه ها عبارتند از:

در کوهدشت (چشمه سیاب - تنگ قلعه- و پایین گردنه آسان ) در اشترینان (چشمه ونایی ) در بروجرد (اسل مساله بیگ ) در الشتر(چشمه کیهمان)در خرم آباد (چشمه آب ارم - آب گرداب دارابی و آب اراز) و در اطراف ازنا (چشمه قلقلی )همچنین چشمه های گوگردی گرداب , خوشاب در کوهدشت و چشمه گوگردی ایلرد , در اطراف الیگودرز و چشمه گوگردی کشور در ایستگاه را آهن کشورشهرستان دورود ,مهمترین چشمه های آب درمانی استان می باشند

استان لرستان دارای طبیعتی دلپذیر , زیبا وجنگل و مراتع سرسبز است . دردامنه زاگرش غالباّ جنگل های بلوط دیده می شود. علاوه برآن گونه های جنگلی پسته- گردو- زبان گنجشک - بادام _ ارس - زالزالک - زیتون - نارون و میوه های جنگلی گلابی , آلبالو و گیلاس جنگلی وجود دارد .همچنین انواع ,, گیاهان دارویی مانند گل گاوزبان , خاکشیر , آویشن , عناب , ترنجبین ,ریحان , گل بنفشه , گل محمدی , بید مشک , ریواس , شیرین بیان , گل ختمی و ... در استان رشد و نمو می کند.

. مراتع لرستان از غنای خاصی برخور دارند واز سرمایه های با ارزش این استان به شمار می روند. وضع طبیعی استان باعث تنوع جانوران وحشی شده استگونه های حیوانی عمده در این استان عبارتند از : خرس قهوه ای , سمور, سنجاب , گراز , کفتار , روباه , کل وبز , قوچ ومیش ,آهو و پلنگ و .. در رودخانه ها و تالاب های استان پرندگان مها جری مانند لک لک ,حواصیل , چنگر و انواع غاز ومرغابی دیده می شود . آبهای جاری استان دارای انواع ماهی ها از جمله زرد ماهی , قزل آلا , کپور و رنگین کمان است . در غاری درمنطقه بخش پاپی که دارای یک سفره آب می باشد یک نوع ماهی استثناییزیست می کند که فاقد چشم بوده و بوسیله شاخک های حسی کنار سرخود با محیط ارتباط برقرار می کند . این ماهی کور مورد توجه زیست شناسان خارجی و ایرانی قرار گرفته است

. ماهی کور , از نادر ترین ماهی های جهان است که درآسیا تنها دو گونه آن , یکی در موصل عراق و دیگری درغار تنگ هفت بخش پاپی شهرستان خرم آباد کشف شده است . این گونه نایاب ارزش زیست شناختی و جهانگردی دارد . با توجه به اهمیت طبیعت این استان , سازمان حفاظت محیط زیست مناطقی را برای حفظ وتکثیر جانوران و گیاهان حفاظت شده اعلام کرده است.مناطق اشترانکوه , سفید کوه خرم آباد و سفید کوه ازنا محدوده حفاظت شده و درن نی گاه در نزدیکی دورود به عنوان منطقه شکار ممنوع در نظر گرفته شده است.

تمامی عوامل طبیعی و زیست محیطی که در قبل آمده و کشفیات متعدد باستان شناسی , نشانگر این واقعیت است که از دیر باز بشر در این منطقه استقراریافته است . قدیمی ترین آثار زندگی گروه های پراکنده انسانی در لرستان در محلی به نام پل باریک در کرانه رودخانه سیمره به دست آمده است . قدمت این آثار را برخی به دوره آشولین (800 هزار تا 100 هزار سال قبل ) نسبت می دهند . آثار سکونت انسان پیش از تاریخ در غارها و پناهگاهای متعددی به دست آمده است که برخی از آنها با نقاشیهای دیواری تزیین شده اند . پناهگاههای 1و2 (کوهدشت ) گرارجنه و پا سنگر ( خرم آباد ) و غارهای میرملاس( کوهدشت ) کنجی , قمری و یافته (خرم آباد ) از این جمله اند . آثار شگفت انگیز دوران هخامنشیان از غار کلماکره ( پلدختر ) بدست آمده ا ست .

       

                                                تا پست بعدی ....